Değerli meslektaşlarımız,

Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Küresel Girişimi (Global Initiative of Obstructive Lung Diseases – GOLD), sağlık çalışanları, toplum sağlığı yetkilileri, hasta toplulukları temsilcileri ile birlikte çalışan dünya çapında “Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı” farkındalığını artırmayı, korunma ve tedavi imkanlarını iyileştirmeyi amaçlayan bir kuruluş olup, her yıl Kasım ayında dünya Kronik Obstruktif Akciğer Hastalıkları(KOAH) farkındalık günü etkinlikleri düzenlemektedir(1). Derneğimiz aracılığı ile bu farkındalığa ülkemizde de katkıda bulunmak istiyoruz.

Kronik obstruktif akciğer hastalıkları, gerek dünyada gerek ülkemizde önemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir. Ülkemiz TÜİK verilerinde 2013 yılında ölüm nedenleri arasında ilk altı hastalık arasından üçüncü sırada yer almaktadır(2).

Belirtileri dispne ve egzersiz intoleransından, kronik öksürük, wheezing ve solunum yetmezliğine kadar değişebilir. Tanısı, semptomatik bir hastada hava yolu obstruksiyonunun gösterilmesi ile doğrulanır(3).

Uygulanan tedavilerin hedefleri, atakları yatıştırmak, atak sayısını azaltmak, hastaneye yatış sayısını ve mortaliteyi azaltmak, aktiviteyi kısıtlayan dispneyi azaltmak, egzersiz toleransını ve yaşam kalitesini iyileştirmektir(3).

Kronik obstruktif akciğer hastalığının en önemli sonuçlarından biri ekstremitelerindeki “kas fonksiyonu bozukluğu”dur. Ekstremite kaslarındaki atrofi ve kuvvetsizliğin sonucu olarak ortaya çıkan fonksiyon bozukluğunun fiziksel aktivite, egzersiz toleransı, yaşam kalitesi ve hatta “sağ kalım” üzerinde önemli ve olumsuz sonuçları söz konusudur. Alt ekstremite kaslarında hem yapısal hem de metabolik değişiklikler olur. Fiziksel aktivite yetersizliğinin yanı sıra bu hastalarda inflamasyon, oksidatif stres, beslenme dengesizliği, hipoksemi kas fonksiyon kaybı gelişiminde rol oynamaktadır. Ekstremite kas fonksiyon bozukluğunun tedavisinde, elimizdeki en etkili tedavi yöntemi olan “egzersiz tedavisi”, KOAH’ta bütüncül tedavide anahtar bileşenlerden biridir. Ayrıca ataklar sırasında veya ciddi engelliliği nedeniyle vücut ağırlığı ile egzersiz yapamayan KOAH’lı hastalar için nöromusküler elektrik stimülasyon gibi çeşitli fizik tedavi uygulamalarının yararlı bir tedavi modalitesi olduğu bildirilmektedir(4). Araştırmalara da açık bir alan olan kas fonksiyon bozukluğu branşımızla yakından ilgili olup, pulmoner rehabilitasyonun ana hedeflerinden birini oluşturmaktadır. Pulmoner rehabilitasyonun diğer bileşenlerinden olan solunum egzersizleri ve stratejileri, bronşiyal hijyen teknikleri, enerjinin korunması ve ergonomi teknikleri de hem atak sırasında hem de kronik dönemde hastanın morbiditesini azaltan, yaşam kalitesini artıran etmenlerdendir.

Uluslar arası klinik rehberlerde, solunum fonksiyon testinde FEV1 değeri tahmin edilenin %50’sinden az olan semptomatik hastalarda, pulmoner rehabilitasyonun reçete edilmesini önerilmekte; semptomatik veya egzersiz limitasyonu olan, FEV1 değeri >%50 olan hastalarda ise göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulanmaktadır(5). Pulmoner rehabilitasyon ana bileşeninin egzersiz tedavisi olan, bunun yanı sıra hasta eğitimi, sigara bıraktırma, nutrisyonel değerlendirme ve destek, oksijen tedavisi, psikososyal destek gibi bileşenleri de içeren, kanıta dayalı bir programdır.

Değerli meslektaşlarımız Dünya KOAH Farkındalık Günü vasıtasıyla bu önemli mortalite nedenini hatırlayalım, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzman Hekimleri olarak, KOAH’lı hastalarımıza pulmoner rehabilitasyon programlarını anlatalım, branşımızın bütüncül yaklaşımıyla yaşamlarına yıllar, yıllarına yaşam katmaya gayret gösterelim. GOLD’un sloganıyla “KOAH’ı bitirmek için hep birlikte”

Saygılarımızla

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzman Hekimleri Derneği

Kardiyopulmoner Rehabilitasyon Çalışma Grubu

Kaynaklar

1. The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) , World Copd Day 2019, https://goldcopd.org/world-copd-day/

2. Türkiye kronik hava yolu hastalıkları önleme ve kontrol programı (2014-2017) sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/Kronik Hava Yolu 2014-2017.

3. Armstrong C. ACP updates guideline on diagnosis and management of stable COPD. Am Fam Physician. 2012 Jan 15;85(2):204-5.

4. Maltais F, Decramer M, Casaburi R, Barreiro E, Burelle Y, Debigaré R,Dekhuijzen PN, Franssen F, Gayan-Ramirez G, Gea J, Gosker HR, Gosselink R, Hayot M, Hussain SN, Janssens W, Polkey MI, Roca J, Saey D, Schols AM, Spruit MA,Steiner M, Taivassalo T, Troosters T, Vogiatzis I, Wagner PD; ATS/ERS Ad Hoc Committee on Limb Muscle Dysfunction in COPD. An official American Thoracic Society/European Respiratory Society statement: update on limb muscle dysfunction in chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2014 May 1;189(9):e15-62. doi: 10.1164/rccm.201402-0373ST.

5. Qaseem A, Wilt TJ, Weinberger SE, Hanania NA, Criner G, van der Molen T, Marciniuk DD, Denberg T, Schünemann H, Wedzicha W, MacDonald R, Shekelle P; American College of Physicians; American College of Chest Physicians; American Thoracic Society; European Respiratory Society. Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society. Ann Intern Med. 2011 Aug 2;155(3):179-91. doi:10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008.